پدال کلاچی که از آن برای تعویض دنده استفاده می‌کنیم، به وسیله صفحه کلاچ کار می‌کند. دیسک و صفحه کلاچ، یکی از اجزای کلیدی اتومبیل و بخشی از سیستم کلاچ است که بین موتور و گیربکس، یعنی میان فلایول و صفحه فشار قرار گرفته و نیرو را از موتور به گیربکس و چرخ‌ها منتقل می‌کند.
دیسک کلاچ، از فلز و مواد اصطکاکی تولید شده و همانند لنت ترمز یک دیسک فلزی است که باعث ایجاد اصطکاک می‌شود. بنابراین، وقتی پدال کلاچ را فشار می‌دهیم، دیسک کلاچ از فلایول جدا شده و این امکان را به ما می‌دهد تا بدون ساییده شدن گیربکس، دنده را جا‌به‌جا کنیم.
با ما همراه باشید تا در ادامه این مطلب از وبسایت کالاطوری به صورت کامل و جامع، نحوه عملکرد دیسک و صفحه، انواع مختلف آن و بسیاری از موارد دیگر را به عنوان یکی از قطعات و لوازم یدکی خودرو بررسی کنیم.
فهرست مطالب:
دیسک و صفحه کلاچ چطور کار می‌کند؟
با وجود اینکه نحوه عملکرد دیسک و صفحه بسیار ساده است، اما این قطعه نقش مهمی را در رانندگی بر عهده دارد:
- درون دیسک کلاچ از مواد اصطکاکی که از جنس آزبست یا مواد مبتنی بر کربن است پر می‌شود. همین امر باعث می‌شود تا این قطعه بتواند دمای بالا را تحمل کرده و مقاومت زیادی در مقابل اصطکاک داشته باشد.
- با فشردن کلاچ توسط راننده، میزان فشار وارده به دیسک و صفحه کاهش چشم‌گیری پیدا می‌کند. به این ترتیب، صفحه کلاچ آزاد شده و توان موتور منتقل می‌شود. همچنین، در هنگام انتقال فشار به دیسک و صفحه، مواد اصطکاکی نیز پخش می‌شوند.
- با آزاد شدن صفحه کلاچ، دنده‌های گیربکس راحت‌تر حرکت کرده و راننده را قادر می‌سازد تا سرعت یا فرآیند حرکتی اتومبیل را کنترل کند.
- با برداشتن پا از روی پدال کلاچ، فشاری که به صفحه کلاچ وارد می‌شود به حالت قبل بازگشته و اصطکاک افزایش می‌یابد. به این ترتیب توان موتور به گیربکس منتقل می‌شود.
بنابراین، دیسک و صفحه کلاچ در فرآیند تغییر دنده نقش بسزایی ایفا کرده و باعث حرکت یا توقف اتومبیل می‌شود. ناگفته نماند که در صورت نگهداری و مراقبت درست از این قطعه، می‌توان تا مدت‌ها از آن استفاده کرد. با این حال، هر زمان که قدرت اصطکاک آن کاهش یابد، نیاز به تعویض آن پیدا می‌کنیم.
5 نشانه اینکه دیسک و صفحه نیاز به تعویض دارد
حال که به خوبی با عملکرد این قطعه کلیدی خودرو آشنا شدیم، تشخیص زمان تعویض و علائم خرابی دیسک و صفحه خودرو، کار به مراتب ساده‌تری به نظر می‌رسد. این امر همچنین باعث می‌شود تا از بروز مشکلات احتمالی برای این قطعه و بسیاری از حوادث رانندگی ناشی از آن نیز جلوگیری کنیم.
- چک کردن ساییدگی: یکی از نشانه‌های اصلی اینکه زمان تعویض دیسک و کلاچ رسیده، ساییده شدن فلز اصطکاکی آن است. اگر ساییدگی‌ها کاملا مشهود باشند یا روی دیسک و صفحه خط‌وخطوطی افتاده باشد، بدون شک زمان تعویض فرا رسیده است.
- لرزش و دررفتگی: در صورتی که تغییر دنده با سختی انجام شده یا ماشین به صورت مداوم دچار لرزش می‌شود، ضروری است تا وضعیت دیسک و صفحه را بررسی کنیم.
- تغییر وضعیت پدال کلاچ: اگر در طی رانندگی احساس کردیم که پدال کلاچ دچار تغییر شده، مثلا برای تغییر دنده نیاز است تا فشار بیشتری به پدال آورده شود، احتمالا مشکلی در دیسک و صفحه کلاچ بوجود آمده است.
- بوی نامطبوع و صدا: معمولا زمانی که دیسک و صفحه دچار مشکل شود، بوی سوختگی یا صدایی مشابه به‌هم خوردن فلز ایجاد می‌شود که می‌تواند نشانگر آسیب‌دیدگی دیسک یا ساییدگی در آن باشد.
- بررسی کارشناس: گاهی علامت خاصی وجود ندارد اما در بررسی کارشناسی، مکانیک متوجه می‌شود که این قطعه آسیب‌دیده و زمان تعویض آن است.
5 نوع اصلی دیسک و صفحه کلاچ
در ادامه انواع دیسک و صفحه کلاچ و کاربرد هر یک از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- دیسک و صفحه کلاچ ارگانیک: همان‌طور که از نام آن پیداست، این مدل از مواد ارگانیک و رزین ساخته می‌شود. این مدل از انواع دیسک و صفحه، مقاومت خوبی در برابر سایش داشته و عملکرد آن در دماهای مختلف خوب است. ناگفته نماند که این مدل جزو یکی از پرکاربردترین دیسک کلاچ‌ها به شمار می‌رود.
- صفحه کلاچ کولار: از الیاف کولار که ماده‌ای مقاوم و سبک است ساخته می‌شود. این ماده در صنایع دیگر مثل هوافضا نیز کاربرد دارد. از ویژگی‌های این نوع کلاچ می‌توان به مقاومت بالا در برابر حرارت، فرسایش و همچنین عملکرد خوب در شرایط سخت و پرفشار اشاره کرد.
- دیسک و صفحه کلاچ هیبرید-ارگانیک: این مدل نیز از ترکیب مواد ارگانیک و کولار یا فیبر کربن ساخته می‌شود. کارشناسان برای ساخت این نوع کلاچ تلاش کردند تا ویژگی‌های مثبت هر دو نوع قبلی (یعنی کلاچ ارگانیک و کولار) را با یکدیگر ترکیب کنند. از ویژگی‌های این نوع دیسک کلاچ می‌توان به مقاومت بالا در برابر حرارت، سایش و همچنین طول عمر بالا اشاره کرد. از کلاچ هیبرید-ارگانیک در خودروهایی با عملکرد بالا مثل ماشین‌های مسابقه استفاده می‌شود.
- صفحه کلاچ سرامیکی/فلزی/ کامپوزیت کربن: این صفحه کلاچ‌ها به دلیل مقاومت فوق‌العاده و برخورداری از بدنه و جنس فلزی، ماندگاری بسیار بالایی دارند. از این مدل بیشتر برای خودروهای سنگین و صنعتی و برخی از خودروهای مسابقه‌ای استفاده می‌شود. ناگفته نماند که رانندگی در ترافیک برای این مدل از صفحه کلاچ‌ها نیز با افزایش سایش در سطح فلایول همراه است.
- صفحه کلاچ آهن تف‌جوشی / برنز زینتر‌شده / متالیک زینتر‌شده: صفحه کلاچ آهن تف‌جوشی از پودر آهنی که در فرآیند تف‌جوشی به هم می‌چسبند ساخته می‌شود. از این مدل به دلیل مقاومت و اصطکاک بسیار زیاد، در صنعت خودروسازی و ماشین‌آلات سنگین به کار گرفته می‌شود.
برنز زینتر‌شده و متالیک زینتر‌شده هم با فرآیند تف‌جوشی ساخته می‌شود که این قطعات هم مقاومت بالایی در برابر خوردگی و اصطکاک دارند. این مدل از صفحه کلاچ نیز در ماشین‌آلات سنگین، صنایع هوا‌و‌فضا و الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جمع‌بندی
سیستم کلاچ، از مهم‌ترین سیستم‌های خودرو بوده و دیسک و صفحه کلاچ نیز جزو یکی از مهم‌ترین اجزای این سیستم به حساب می‌آید. هر گونه آسیب وارده به این سیستم موجب بروز مشکلات جدی در گیربکس، افزایش مصرف سوخت و همچنین، افزایش لرزش و سروصدا می‌شود. به همین دلیل، مهم است که با توجه به نشانه‌هایی که پیشتر به صورت مفصل توضیح دادیم، یا با استفاده از یک مکانیک خبره، بهترین زمان برای تغییر صفحه کلاچ را تشخیص داده و آن را تعویض کنیم. امیدواریم که این مطلب از وبسایت کالاطوری راهنمای خوبی برای شما عزیزان بوده باشد. شما همراهان گرامی می‌توانید سوالات، نظرات و دیدگاه‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.